Herijking Gebiedsaanpak Vitaal Platteland Winterswijk

Aanleiding van de opdracht
De gebiedsaanpak in Winterswijk, een samenwerkingsverband tussen de gemeente Winterswijk, het waterschap Rijn en IJssel en provincie Gelderland, streeft naar een duurzame toekomst voor het landelijke gebied. Begin november 2023 werd duidelijk dat een herijking van de aanpak noodzakelijk was. Dit kwam voort uit verschillende ontwikkelingen: er waren twijfels of alle partijen nog hetzelfde beeld hadden bij de gebiedsaanpak, er bestond onduidelijkheid over wie waarover ging in de organisatiestructuur, en het vertrek van de programma-/projectleider vroeg om een heroverweging van de aansturing.
 
Doel van de opdracht
Het hoofddoel was het creëren van een goed werkende gebiedsaanpak door zowel de opgave als de organisatie (governance) helder te schetsen. Er was behoefte aan duidelijkheid over rollen, verantwoordelijkheden en besluitvormingsprocessen. Daarnaast moest de herijking zorgen voor een heldere afbakening van de scope en een concrete uitwerking van de opgaven en ambities voor het gebied.
 
Aanpak
De herijking is uitgevoerd door middel van een grondige analyse van bestaande documenten (waaronder de intentieovereenkomst en startnotitie) en negentien diepte-interviews met verschillende betrokkenen. Hierbij zijn gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van het opdrachtgeversoverleg, het kernteam, het gebiedsteam, voormalige projectleiders en de bestuurlijke gebiedstafel. De bevindingen zijn vervolgens in nauwe samenspraak met de opdrachtgevers vertaald naar concrete aanbevelingen.
 
Resultaat
De herijking heeft geresulteerd in concrete aanbevelingen op vier hoofdthema’s:
 
1. Opgaven en Ambities: Er is een duidelijk onderscheid gemaakt tussen opgaven (vastgestelde wet- en regelgeving) en ambities (wensen van overheden en gebiedspartijen). Bijvoorbeeld ten aanzien van stikstof, natuur en water. Voor ontbrekende concrete opgaven zijn duidelijke afspraken gemaakt over het vervolgproces.
 
2. Aanpak: De focus is verlegd naar het werken in deelgebieden en het realiseren van korte-termijn maatregelen die bijdragen aan de lange-termijn doelen. Dit zorgt voor meer concrete resultaten en betrokkenheid van gebiedspartijen.
 
3. Producten: De beoogde resultaten zijn (het “Winterswijks bod”) zijn gedefinieerd als het gebiedsplan, bestaande uit de gebiedsanalyse, gebiedsvisie en het uitvoeringsprogramma. De formele status van tussen- en eindproducten is verduidelijkt.
 
4. Organisatie: De organisatiestructuur is doorontwikkeld met heldere rollen voor het gebiedsteam (adviserend), kernteam (procesregie), ambtelijk opdrachtgeversoverleg (sturend) en bestuurlijk opdrachtgeversoverleg (besluitvormend).
 
Deze resultaten vormen de basis voor een vernieuwde, effectievere samenwerking in het gebied, met als uiteindelijk doel het realiseren van een sociaal, economisch en ecologisch duurzame toekomst voor het landelijke gebied van Winterswijk.
 
Proces en relaties
Een belangrijke bijvangst van het herijkingsproces is de versterkte positie van de ambtelijk opdrachtgevers. Door de intensieve samenwerking tijdens de herijking is hun rol als sturende schakel tussen bestuur en uitvoering verduidelijkt en verstevigd. Daarnaast is de relatie tussen opdrachtgevers en opdrachtnemer (kernteam en projectleider) aanzienlijk verbeterd. De frequente afstemming en open dialoog hebben geleid tot een professionelere opdrachtgever-opdrachtnemer relatie, met heldere verwachtingen en verantwoordelijkheden over en weer. Dit vormt een stevig fundament voor de verdere uitvoering van de gebiedsaanpak.

Vervolg
Het kernteam vertaalt de aanbevelingen uit het herijkingsrapport naar een concreet plan van aanpak. Dit plan wordt de praktische routekaart voor de gebiedsaanpak. Het beschrijft in detail de te nemen stappen, de benodigde capaciteit en middelen, en de planning voor de komende periode. Na goedkeuring door de opdrachtgevers vormt dit plan van aanpak de basis voor de uitvoering van de gebiedsaanpak.